Nieoderwanym elementem życia wsi była kultura tworzona przez chłopów dla zaspokojenia ich potrzeb. Kulturę ludową można rozumieć zatem jako szeroko pojęte życie i gospodarowanie na wsi. Według Ksawerego Piwockiego w każdym społeczeństwie klasowym występują dwa różne nurty kultury. Pierwszy związany z ludem oraz drugi związany z wyższą klasą społeczną. W przeciwieństwie do kultury elitarnej, kultura ludowa jest zróżnicowana regionalnie, co jest następstwem izolacji przestrzennej w jakiej znajdowały się lokalne wspólnoty.
Krótką, ale mocną definicję podaje Jan Szczepański: „Kultura ludowa to wszystko to, co nie wyrasta samo przez się z przyrody, lecz powstaje dzięki pracy człowieka, co jest wytworem celowej refleksji i działalności ludzkiej”.
Kultura ludowa związana jest z tradycją, która tworzyła reguły życia wsi. Była źródłem artystycznym oraz skarbnicą form dla życia obyczajowego i obrzędowego. Autorytetem były starsze osoby, który stały na straży przyjętych zasad. Młodsze pokolenia próbowały wprowadzać innowacje, które mogły zaistnieć tylko wtedy, kiedy starszyzna wyraziła na to zgodę.
Omawiając kulturę ludową wspomnieć należy o ludowej religijności, charakteryzującej się synkretyzmem. Synkretyzm przejawiał się w łączeniu ze sobą elementów pogańskich z doktryną chrześcijańską, wiarą w świętość figur przedstawiających osoby święte oraz manifestowaniem własnej religijności w obrzędach.
Mieszkańcy wsi na co dzień nie oddalali się daleko od swoich domostw. Wyjątkiem były pielgrzymki do centrów odpustowych, m.in. Częstochowy, Kalwarii Zebrzydowskiej i Wilna. Takie ograniczenie przestrzenne miało wpływ na izolację świadomościową mieszkańców wsi.
Zdjęcie: Włodzimierz Tetmajer „Żniwa”
Artykuł w całości pochodzi ze strony http://naludowo.pl/ i jest prezentowany przez Izbę Regionalną w Zielonkach w celach edukacyjnych.